Αίμα στον Θρόνο: Η εκτέλεση των Ρομανώφ (Ιούλιος 1918) και η μετέπειτα Κόκκινη Τρομοκρατία

Reading Time: 4 minutes

Αναλυτική ιστορική καταγραφή των εγκλημάτων της Ρωσικής Επανάστασης και του σοβιετικού καθεστώτος από το 1918 έως το 1991: από την εκτέλεση των Ρομανώφ μέχρι τον Χολοντομόρ, τις εκκαθαρίσεις του Στάλιν και τα γκουλάγκ.

Η νύχτα της 16ης προς 17η Ιουλίου 1918 σημάδεψε την αρχή μιας αιματοβαμμένης περιόδου. Στο υπόγειο του σπιτιού Ιπάτιεφ στο Εκατερίνμπουργκ, ο πρώην Τσάρος Νικόλαος Β’, η σύζυγός του Αλεξάνδρα, τα πέντε παιδιά τους και τέσσερις ακόλουθοι εκτελέστηκαν εν ψυχρώ από άνδρες της Τσεκά, της πρώτης σοβιετικής μυστικής αστυνομίας. Οι σοροί τους κατακρεουργήθηκαν και θάφτηκαν σε μυστικές τοποθεσίες. Η σφαγή αυτή, χωρίς δίκη, θεωρείται συμβολικό τέλος της μοναρχίας και απαρχή της αδίστακτης Μπολσεβίκικης τρομοκρατίας.

Κόκκινη Τρομοκρατία (1918–1922)

Η «Κόκκινη Τρομοκρατία» εγκαινιάστηκε το φθινόπωρο του 1918 μετά την απόπειρα δολοφονίας του Λένιν. Η Τσεκά εξαπέλυσε κύμα μαζικών εκτελέσεων, φυλακίσεων και βασανιστηρίων ενάντια σε κάθε υποψία «αντεπαναστατικής» δραστηριότητας. Χιλιάδες αντιφρονούντες, αξιωματικοί του παλαιού καθεστώτος, ευγενείς, ιερείς, ακόμα και εργάτες που διαμαρτύρονταν για την πείνα, εκτελέστηκαν χωρίς δίκη.

Καταστολή των Κοζάκων και άλλων εθνοτήτων

Οι Κοζάκοι του Ντον και του Κουμπάν υπήρξαν στόχος πολιτικής «αποκοζακοποίησης» (Decossackization). Χιλιάδες εξορίστηκαν, τα χωριά τους καταστράφηκαν και οι κοινωνικές τους δομές διαλύθηκαν. Παράλληλα, οι Μπολσεβίκοι καταδίωξαν τις εξεγέρσεις των Τατάρων, των Βαλτών, των Ουκρανών και των Μουσουλμάνων της Κεντρικής Ασίας με σκληρή καταστολή και εκτελέσεις.

Λιμός του Βόλγα (1921–1922)

Η κομμουνιστική πολιτική της κατάσχεσης τροφίμων από τους αγρότες (πολιτική του «Πολεμικού Κομμουνισμού») προκάλεσε τον λιμό του Βόλγα. Πάνω από 5 εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν από την πείνα. Ο Λένιν αρνήθηκε αρχικά τη διεθνή βοήθεια, μέχρι που η κατάσταση κατέστη ανεξέλεγκτη. Παράλληλα, υπήρξαν αναφορές για κανιβαλισμό και φρικαλεότητες.

Ο Στάλιν και οι Μεγάλες Εκκαθαρίσεις (1936–1938)

Υπό τον Ιωσήφ Στάλιν, η Σοβιετική Ένωση εισήλθε σε μια φάση μαζικής παρανοϊκής βίας. Κατά την περίοδο των Μεγάλων Εκκαθαρίσεων:

• Εκτελέστηκαν πάνω από 700.000 άνθρωποι.
• Πάνω από 1,5 εκατομμύριο φυλακίστηκαν σε γκουλάγκ (στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας).
• Στρατιωτικοί, διανοούμενοι, κομματικά στελέχη, επιστήμονες και πολίτες θεωρούμενοι ύποπτοι «τροτσκιστικής» ή «κατασκοπευτικής» δράσης εξοντώθηκαν.
• Οι «Δίκες της Μόσχας» ήταν στημένες, με βασανισμούς και αναγκαστικές ομολογίες.

Λιμός της Ουκρανίας – Ο Χολοντομόρ (1932–1933)

Η πιο σκοτεινή σελίδα του σταλινισμού είναι ίσως ο λιμός στην Ουκρανία, γνωστός ως Χολοντομόρ, όπου:

• 3 έως 7 εκατομμύρια Ουκρανοί πέθαναν από πείνα.
• Το καθεστώς κατέσχεσε σιτηρά και απέκλεισε τις περιοχές από την ανθρωπιστική βοήθεια.
• Πολλοί ιστορικοί θεωρούν το Χολοντομόρ γενοκτονία με σκοπό την υποταγή του ουκρανικού λαού.

Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος – Εγκλήματα πολέμου και μαζικές μετακινήσεις

Η ΕΣΣΔ ευθύνεται για σοβαρά εγκλήματα την περίοδο του πολέμου:

• Σφαγή του Κατύν (1940): Εκτέλεση 22.000 Πολωνών αξιωματικών και διανοουμένων από την NKVD.
• Μαζικές απελάσεις Τσετσένων, Κριμαϊκών Τατάρων, Βαλτικών λαών, και άλλων σε στρατόπεδα της Σιβηρίας.
• Στρατιωτικοί βιασμοί εκατοντάδων χιλιάδων γυναικών στη Γερμανία και την Ανατολική Ευρώπη (1945).

Ψυχρός Πόλεμος και εσωτερική καταπίεση (1945–1985)

Κατά τη μεταπολεμική περίοδο:

• Χιλιάδες αντικαθεστωτικοί φυλακίστηκαν ή εκτοπίστηκαν.
• Ψυχιατρικά ιδρύματα χρησιμοποιήθηκαν ως μέσα καταστολής (η λεγόμενη «ψυχιατρική καταστολή»).
• Καταπνίγηκαν εξεγέρσεις (Ουγγαρία 1956, Τσεχοσλοβακία 1968).
• Απαγορεύτηκε η ελευθερία της έκφρασης, του Τύπου και της θρησκείας.

Αφγανιστάν και η σοβιετική κατοχή (1979–1989)

Η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν κόστισε τη ζωή σε:

• Περισσότερους από 1 εκατομμύριο Αφγανούς (πολλοί άμαχοι).
• Περισσότερους από 15.000 Σοβιετικούς στρατιώτες.

Εκατομμύρια εκτοπίστηκαν και το Αφγανιστάν κατεστράφη ολοσχερώς. Χρησιμοποιήθηκαν βόμβες διασποράς, νάρκες και εκτελέσεις χωρίς δίκη.

Η κατάρρευση του 1991 – Μια αυτοκρατορία ερειπίων

Όταν το 1991 η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε, άφησε πίσω της:

• Περίπου 20 εκατομμύρια θύματα συνολικά, σύμφωνα με μετριοπαθείς ιστορικές εκτιμήσεις.
• Διαλυμένες κοινωνίες, οικονομίες και ψυχές.
• Έναν λαό που βίωσε 70 χρόνια κρατικής βίας, ψεύδους και καταστολής.

Μαρτυρίες και Πηγές

• Αλεξάντρ Σολζενίτσιν, «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ»: Ένα συγκλονιστικό χρονικό της ζωής στα σοβιετικά στρατόπεδα.
• Ρόμπερτ Κόνκουεστ, «Η Μεγάλη Τρομοκρατία»: Ιστορική τεκμηρίωση των εκκαθαρίσεων υπό τον Στάλιν.
• Τίμοθι Σνάιντερ, «Ματωμένες Χώρες»: Επικεντρώνεται στα θύματα του ναζιστικού και σοβιετικού ολοκληρωτισμού στην Ανατολική Ευρώπη.

Εικόνες και Τεκμήρια (προτεινόμενο υλικό)

• Φωτογραφίες από στρατόπεδα γκουλάγκ (αρχεία Wikimedia Commons)
• Έγγραφα της NKVD και της KGB που έχουν αποχαρακτηριστεί
• Χάρτες με τις περιοχές των λιμών και των απελάσεων

---

Το άρθρο αυτό αποτελεί μια προσπάθεια ιστορικής καταγραφής χωρίς αναθεωρητικές διαθέσεις. Η Σοβιετική Ένωση αποτέλεσε ένα από τα πιο ολοκληρωτικά καθεστώτα του 20ού αιώνα και τα εγκλήματά της συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο διεθνούς έρευνας και διαλόγου.